PRONOMEN                                                Tillbaka

 Personliga pronomen

 Demonstrativa pronomen

     a) ille, illa, illud

     b) is, ea, id

     c) hic, haec, hoc

     d) idem, éadem, idem

 Relativt pronomen

 Pronominaladjektiv

 

Personliga pronomen

 

1:a person

 

2:a person

 

 

Sing.

Plur.

Sing.

Plur.

Nom.

ego jag

nos vi

tu du

vos ni

Gen.

mei

nostri/nostrum

tui

vestri/vestrum

Dat.

mihi

nobis

tibi

vobis

Ack.

me

nos

te

vos

Abl.

me

nobis

te

vobis

 

Genitivformerna uttrycker inte ägande utan används som objektiv genitiv (memoria nostri ’minnet av oss’) eller som partitiv genitiv (pars nostrum ’en del av oss’). Ägande uttrycks med possessivt pronomen

Upp

Demonstrativa pronomen

a) ille, illa, illud denne, den där. Basmorfemet är ill.

Singularis

 

 

 

 

Mask.

Fem.

Neutr.

Nom.

ille

illa

illud

Gen.

illíus

illíus

illíus

Dat.

illi

illi

illi

Ack.

illum

illam

illud

Abl.

illo

illa

illo

 

 

 

 

Pluralis

 

 

 

Nom.

illi

illae

illa

Gen.

illorum

illarum

illorum

Dat./Abl.

illis

illis

illis

Ack.

illos

illas

illa

 

 

 

 

 

Upp

 b) is, ea, id denne (förenat: is servus = denne slav etc.), han, hon, den, det (självstän­digt: is = han etc.). Personligt pronomen i tredje person saknas i latinet. Därför används i stället is, ea, id som sådant pronomen. Morfemen är i-s, e-a, i-d, basmorfemet i/e.

Singularis

 

 

 

 

Mask.

Fem.

Neutr.

Nom.

is

ea

id

Gen.

eius/ejjus/

eius/ejjus/

eius/ejjus/

Dat.

éi

éi

éi

Ack.

eum

eam

id

Abl.

eo

ea

eo

 

 

 

 

Pluralis

 

 

 

Nom.

íi (éi)

eae

ea

Gen.

eorum

earum

eorum

Dat./Abl.

íis (éis)

íis (éis)

íis (éis)

Ack.

eos

eas

ea

 

 

 

 

Upp

 c) hic, haec, hoc denne, den här

Morfemen är h-i-c, h-ae-c, h-o-c. Basmorfemet är h/hu, det senare alternativet i genitiv och dativ singularis. I vissa kasus finns c, en rest av ett utpekande, dvs. demonstrativt, morfem ce. Observera att m i kasusmorfem assimileras till n framför c: hunc, resp. hanc!

Singularis

 

 

 

 

Mask.

Fem.

Neutr.

Nom.

hic

haec

hoc

Gen.

huius/hujjus/

huius/hujjus/

huius/hujjus/

Dat.

huic/hujk/

huic/hujk/

huic/hujk/

Ack.

hunc

hanc

hoc

Abl.

hoc

hac

hoc

 

 

 

 

Pluralis

 

 

 

Nom.

hi

hae

haec

Gen.

horum

harum

horum

Dat./Abl.

his

his

his

Ack.

hos

has

haec

 

 

 

 

Upp

 d) idem, éadem, idem samme, densamme.

Pronominet består av is, ea, id och det oböjliga morfemet (d)em. Observera att m assimileras till n framför d- eller t-ljud, jfr sv. iden-titet! Ackusativ singularis heter därför eun-dem, ean-dem och idem samt genitiv pluralis eorun-dem, earun-dem och eorun-dem.

Singularis

 

 

 

 

Mask.

Fem.

Neutr.

Nom.

idem

éadem

idem

Gen.

eiúsdem

eiúsdem

eiúsdem

Dat.

eídem

eídem

eídem

Ack.

eundem

eandem

idem

Abl.

eódem

eádem

eódem

 

 

 

 

Pluralis

 

 

 

Nom.

iídem

eaedem

éadem

Gen.

eorúndem

earúndem

eorúndem

Dat./Abl.

iísdem

iísdem

iísdem

Ack.

eosdem

easdem

éadem

Observera uttalet i sing. gen. ejjúsdem och dat. e-ídem

Upp

Relativt pronomen

Det relativa pronominet qui, quae, quod innehåller i nominativ singularis morfemen qu-i, qu-ae, qu-od. Basmorfemet är qu, i genitiv och dativ singularis cu:

Singularis

 

 

 

 

Mask.

Fem.

Neutr.

Nom.

qui

quae

quod

Gen.

cuius/cujjus/

cuius/cujjus/

cuius/cujjus/

Dat.

cui/cuj/

cui/cuj/

cui/cuj/

Ack.

quem

quam

quod

Abl.

quo

qua

quo

 

 

 

 

Pluralis

 

 

 

Nom.

qui

quae

quae

Gen.

quorum

quarum

quorum

Dat./Abl.

quibus

quibus

quibus

Ack.

quos

quas

quae

 

 

 

 

 Upp

Pronominaladjektiv

De  p r o n o m i n a l a  adjektiven har fått sitt namn på grund av att de i genitiv och dativ singularis har pronominaländelserna

-íus och -i men i övrigt böjs som adjektiv enligt ändelsesystem A. Här följer några av de vanligaste:

nullus, a, um ingen, jfr noll, gen. nullíus, dat. nulli

ullus, a, um någon, gen. ullíus, dat. ulli

solus, a, um ensam, jfr solo, gen. solíus, dat. soli

totus, a, um hel, jfr total, gen. totíus, dat. toti

unus, a, um en, en enda; ensam, gen. uníus, dat. uni

 Upp